Ratusz w Byczynie

Ratusz w Byczynie

1.   2.   3.  4.   

Pierwszy byczyński ratusz powstał zapewne po lokacji miasta, jeszcze w XIII lub na początku XIV w., prawdopodobnie w konstrukcji drewnianej. Murowany ratusz zbudowano na przełomie XV/XVI w. Obudowany był wówczas, od zachodu, drewnianymi kramami i budami kupieckimi. W późniejszym czasie zastąpiono je siedmioma murowanymi domami, a ratusz wraz z nimi utworzył blok śródrynkowy. Po pożarach w mieście (w 1655, 1719 i 1757 r.) ratusz został zniszczony. Odbudowy z wykorzystaniem gotyckich pozostałości podjął się w 1766 r. Jan Marcin Pohlmann. Wówczas budynek przyjął barokową formę wielokrotnie spotykaną na Śląsku. Był to prostokątny budynek z kwadratową wieżą od zachodu. Przylegały do niego kamienice: trzy od południa, jedna dostawiona od zachodu, dwie zaś od północy. Wówczas część wschodnia ratusza pełniła funkcje administracyjne, a część zachodnia funkcje mieszkalne i usługowo – handlowe.

Do części administracyjnej, w której w XIX w. znajdował się Królewski Sąd Okręgowy, na piętrze sala posiedzeń oraz sala i pokój obrad Sądu Ławniczego prowadziły, istniejące do dziś, dwubiegowe schody. Nad tym wejściem, które wówczas było głównym, umieszczono kartusz z orłem pruskim i herbem miasta ufundowany przez Adama Quasiusa (1673-1736) pastora w kościele św. Bernardyna i proboszcza parafii pw. św. Ducha we Wrocławiu, który pochodził z Byczyny i wsparł odbudowę miasta po pożarze w 1719 r. W wieńczącym wschodnią elewację naczółku, w tondzie, umieszczony jest herb Byczyny z datą renowacji ratusza w 1889. W północnej elewacji zachował się także zabytkowy renesansowy półokrągły portal prowadzący do sklepionej kolebkowo piwnicy ratusza, w której obecnie mieści się  Restauracja & Pub „Hetmańska”.

Wieża zegarowa w przyziemiu posiada jeszcze pierwotne kamienne mury gotyckie, w górnej części wymurowana jest z cegły. Wieża ma wysokość około 46 m i służy jako punkt widokowy na miasto. W drodze na nią można odwiedzić Izbę Tradycji, w której znajdują się eksponaty i wystawy dotyczące historii miasta oraz pamiątki mieszkańców gminy.

Pod koniec II wojny światowej ratusz został prawie doszczętnie spalony. Odbudowano go w latach 1957-1961. Obecnie pełni swoją pierwotną funkcję administracyjno-usługową. Siedzibę ma tutaj byczyńska Rada Miejska i Burmistrz Byczyny kierujący Urzędem Miejskim w Byczynie. Urząd zajmuje większą część przyziemia oraz wyższe kondygnacje. Na parterze w północno-zachodnim narożniku znajduje się apteka, nad nią na półpiętrze Biblioteka Miejska, a południowo-zachodni narożnik parteru zajmuje bank.

5.   6.  7.   8.

Fotografie:

1. Ratusz i rynek w Byczynie; pocztówka bez obiegu z widokiem ok. 1910 r.; publikacja: „Agfa”; źródło: zbiory prywatne P.M. Widok koloryzowany.

2. Ratusz w Byczynie; widok ok. 1937 r.; fotografia: Dagobert Frey; publikacja: Ernest Königer, Kunst in Oberschlesien, wyd. Priebatschs Buchhandlung, Wrocław, 1932 r.; źródło: zbiory prywatne P.M. Widok koloryzowany.

3. Ratusz w Byczynie, widok od południowego wschodu; widok ok. 1930 r.; fotografia: A. Jüttner; źródło: Krajowy Urząd Dokumentacji Fotograficznej - Górny Śląsk, Migawki z Byczyny, Narodowe Archiwum Cyfrowe: www.szukajwarchiwach.gov.pl. Widok koloryzowany.

004. Ratusz w Byczynie widok z wieży kościoła św. Mikołaja; pocztówka z obiegu 15.3.1927 r.; publikacja: Ernst Rasch j.r., Byczyna; źródło: zbiory prywatne W.S.

5. Byczyna, Ratusz w Byczynie; pocztówka z obiegu ok. 1935 r.; publikacja: E. Broll, Byczyna; źródło: zbiory prywatne W.S. Widok koloryzowany.

6. Ratusz po zniszczeniach II wojny światowej, fotografia z ok. 1955 r., fotografia S. Nagietowicz, źródło: archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu. Widok koloryzowany.

7. Ratusz w Byczynie; fotografia z 1983 r.; autor: Jerzy Stemplewski; źródło: archiwum autora. Widok koloryzowany.

8. Ratusz w Byczynie, fotografia z 2005 r, źródło: archiwum Urzędu Miejskiego w Byczynie.